Oude wijn in nieuwe zakken?

Het woord 'circulair' neemt een hoge vlucht. Een jaar geleden was het nog vooruitstrevend, inmiddels is circulair een woord dat overal opduikt. Aan de ene kant heel positief: hoe meer mensen er bewust mee bezig zijn, hoe beter. Dat is grote winst!

De keerzijde is dat 'circulair' een modewoord is geworden en als hype wordt omarmd. Net als 'duurzaam' en 'smart' in het recente verleden, wordt circulair steeds meer een holle term. Eentje die vooral door slimme ondernemers wordt omarmd, met als belangrijkste doel om snel geld mee te verdienen. Helaas is dit een negatieve keerzijde.

Voor dat je het weet denken mensen vooral in business modellen en het licht aanpassen van bestaande productketens vanuit meer efficiënte en rationele systemen. En daarmee streven zij al snel het doel voorbij en wordt het 'oude wijn in nieuwe zakken'.

Echt circulair denken en handelen gaat vele stappen verder. Dat volledig herzien en opnieuw inrichten van onze productketens kom ik nog maar erg weinig tegen. Helaas. Gelukkig zijn er mooie voorbeelden, maar in de meeste gevallen is het windowdressing.

Vanuit die reden ben ik er voor om bewustwording te stimuleren via het onderwijs en de negatieve kanten van lineaire productketens zelf te laten ervaren. Iets weggooien betekent niet dat het weg is: het is weg bij jou, maar niet in maatschappelijke zin - je zadelt een ander met jouw afval op. Dit kan je al goed laten zien aan (jonge) kinderen en pubers. Zij staan nog volledig open voor circulair denken en handelen. Dat je een petfles kan verpulveren en daar een skateboard of nieuwe schoenen van kan 'printen' spreekt hen erg aan.

Ik pleit er voor om circulaire ketens op te nemen in het basisonderwijs en het voortgezet onderwijs. En dan vooral door de leerlingen zelf te laten ervaren wat de mogelijkheden zijn. Laten we het circulaire verhaal vooral vertellen vanuit de idealen die we daarbij nastreven: nieuwe productketens die echt meer zijn dan 'business as usual, met een nieuw sausje'.